Επιστήμη των πολιτών στην Ελλάδα

Ανάπτυξη Προσεγγίσεων της Επιστήμης των Πολιτών στην Ελλάδα

Η Ελλάδα έχει πλούσια ιστορία που εκτείνεται και στον τομέα της επιστήμης των πολιτών. Ειδικότερα, η επιστήμη των πολιτών έχει αποκτήσει εξέχουσα θέση στους τομείς της περιβαλλοντικής παρακολούθησης, διατήρησης και βιωσιμότητας. Αυτές οι προσπάθειες συνεργασίας υπήρξαν καθοριστικές για την ενίσχυση των επιστημονικών προσπαθειών στην Ελλάδα.

Η πολιτιστική κληρονομιά και η φυσική ποικιλομορφία της Ελλάδας την καθιστούν ιδανικό περιβάλλον για διάφορες πρωτοβουλίες επιστήμης των πολιτών. Από τα αρχαία ερείπια μέχρι τις ανέγγιχτες ακτές και τα άγρια ορεινά τοπία, η Ελλάδα φιλοξενεί πλούσια οικοσυστήματα και άγρια ζωή. Η επιστήμη των πολιτών διατηρεί και μελετά αυτό το μοναδικό περιβάλλον.

Στον τομέα της περιβαλλοντικής παρακολούθησης, η Ελλάδα έχει αξιοποιήσει τη δύναμη των πολιτών της για την αντιμετώπιση επιτακτικών ζητημάτων. Η ποιότητα του αέρα, ένα ζήτημα που προκαλεί ανησυχία σε παγκόσμιο επίπεδο, παρακολουθείται στενά, με τους πολίτες να συμμετέχουν ενεργά στις προσπάθειες συλλογής δεδομένων. Τα δεδομένα που συγκεντρώνονται μέσω αυτών των πρωτοβουλιών συμβάλλουν στην ευαισθητοποίηση σχετικά με τις ολέθριες συνέπειες της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και τις επιπτώσεις της στη δημόσια υγεία.

Η διατήρηση της βιοποικιλότητας είναι ένας άλλος πυλώνας των ελληνικών πρωτοβουλιών επιστήμης των πολιτών. Τα ποικίλα οικοσυστήματα της χώρας, από τα πλούσια δάση έως τις ανέγγιχτες ακτές, φιλοξενούν πλήθος ειδών. Η κλιματική αλλαγή και η απώλεια οικοτόπων απειλούν πολλά από αυτά τα οικοσυστήματα. Οι επιστήμονες-πολίτες καταγράφουν και διατηρούν ενεργά τη μοναδική χλωρίδα και πανίδα της Ελλάδας, συμβάλλοντας σε ένα αυξανόμενο σώμα επιστημονικών γνώσεων και υποστηρίζοντας τις προσπάθειες διατήρησης του περιβάλλοντος.

Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, που χαρακτηρίζονται από την άνοδο της θερμοκρασίας και την αλλαγή των καιρικών συνθηκών, επηρεάζουν σημαντικά την Ελλάδα. Οι πολίτες-επιστήμονες στη χώρα διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην παρακολούθηση αυτών των αλλαγών, παρέχοντας σημαντικά δεδομένα για την έρευνα και τις στρατηγικές προσαρμογής. Οι πρωτοβουλίες αυτές υπογραμμίζουν τη δέσμευση της Ελλάδας να αντιμετωπίσει το επιτακτικό ζήτημα της κλιματικής αλλαγής, τόσο σε εθνική όσο και σε παγκόσμια κλίμακα.

Τα υδάτινα οικοσυστήματα της Ελλάδας, όπως τα πανέμορφα παράκτια ύδατα και οι ανέγγιχτες λίμνες, είναι ζωτικής σημασίας για την πολιτιστική κληρονομιά. Τα προγράμματα επιστήμης των πολιτών που είναι αφιερωμένα στην παρακολούθηση και τη διατήρηση της ποιότητας των υδάτων διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στη διασφάλιση της υγείας και της βιωσιμότητας αυτών των οικοσυστημάτων. Ζητήματα όπως η ρύπανση και ο ευτροφισμός αντιμετωπίζονται, συμβάλλοντας στην προστασία και την αποτελεσματική διαχείριση αυτών των ζωτικών πόρων.

Καθώς η Ελλάδα βιώνει ταχεία αστικοποίηση, οι προκλήσεις που σχετίζονται με τη χρήση του εδάφους και την ανάπτυξη έρχονται στο προσκήνιο. Οι πρωτοβουλίες της επιστήμης των πολιτών επικεντρώνονται στην εξέταση των επιπτώσεων των έργων και της αστικής ανάπτυξης στο τοπικό περιβάλλον. Τα δεδομένα αυτά διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων σχετικά με τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη, εξισορροπώντας την πρόοδο του έθνους με τη διατήρηση του περιβάλλοντός του.

Γνωστή για την πλούσια κληρονομιά της και τα όμορφα τοπία της, η Ελλάδα έχει ενσωματώσει με επιτυχία την επιστήμη των πολιτών στο επιστημονικό της ήθος, συμβαδίζοντας με την ευρωπαϊκή παράδοση της καινοτομίας. Η δέσμευση του έθνους στην επιστήμη των πολιτών ως πολύτιμο εργαλείο για την έρευνα και τη διαχείριση είναι εμφανής στις συνεργατικές προσπάθειες, που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση αυτών των περιβαλλοντικών προκλήσεων. Η επιστήμη των πολιτών στην Ελλάδα αποτελεί απόδειξη της αφοσίωσης του έθνους τόσο στην πλούσια κληρονομιά του όσο και στην ευθύνη του απέναντι στο περιβάλλον.

 

 

Σημαντικές Περιβαλλοντικές Προκλήσεις στην Ελλάδα

Ποιότητα του Αέρα και Ρύπανση

Η Ελλάδα αντιμετωπίζει προκλήσεις όσον αφορά την ποιότητα του αέρα που προέρχονται κυρίως από τις μεταφορές και τις βιομηχανικές δραστηριότητες. Η ακμάζουσα τουριστική βιομηχανία της χώρας και η επέκταση των αστικών περιοχών έχουν συμβάλει στην αύξηση των επιπέδων ρύπανσης, ιδίως στις πυκνοκατοικημένες περιοχές. Μια αυξανόμενη ανησυχία είναι ο αντίκτυπος των σωματιδίων του αέρα και των ρύπων στην υγεία και την ευημερία των πολιτών της. Τα προγράμματα της επιστήμης των πολιτών έχουν αναδειχθεί σε σημαντική δύναμη για την παρακολούθηση της ποιότητας του αέρα. Τα έργα αυτά δίνουν τη δυνατότητα σε ιδιώτες να συλλέγουν κρίσιμα δεδομένα σχετικά με τα επίπεδα ρύπων, επιτρέποντας την πληρέστερη κατανόηση των διακυμάνσεων της ποιότητας του αέρα σε ολόκληρη τη χώρα. Αυτός ο πλούτος πληροφοριών όχι μόνο βοηθά στην ποσοτικοποίηση της έκτασης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, αλλά και στην ευαισθητοποίηση σχετικά με τις συνέπειες της επιδείνωσης της ποιότητας του αέρα στη δημόσια υγεία.

 

Διατήρηση της Βιοποικιλότητας

Τα φυσικά οικοσυστήματα της Ελλάδας διαθέτουν ένα πλούσιο και ποικίλο σύνολο χλωρίδας και πανίδας. Ωστόσο, αυτή η μοναδική βιοποικιλότητα αντιμετωπίζει σοβαρές απειλές λόγω της υποβάθμισης των οικοτόπων και των διάχυτων επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Η αυξανόμενη απώλεια οικοτόπων, λόγω της αστικοποίησης και της γεωργικής επέκτασης, θέτει σε κίνδυνο την επιβίωση αρκετών ειδών. Για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, οι πρωτοβουλίες της επιστήμης των πολιτών ασχολούνται επιμελώς με την καταγραφή και τη διαφύλαξη της βιοποικιλότητας της Ελλάδας. Παρακολουθώντας και καταγράφοντας τα διάφορα είδη που κατοικούν στη χώρα, οι επιστήμονες-πολίτες συμβάλλουν σημαντικά στο σύνολο της επιστημονικής γνώσης. Αυτή η σχολαστική συλλογή δεδομένων βοηθά στην αξιολόγηση της υγείας και της κατανομής των ειδών, επιτρέποντας στους ερευνητές να λαμβάνουν πιο τεκμηριωμένες αποφάσεις για στρατηγικές διατήρησης του περιβάλλοντος. Επίσης, ενισχύει τις προσπάθειες διατήρησης του περιβάλλοντος με την καλλιέργεια μιας ισχυρότερης αίσθησης περιβαλλοντικής ευθύνης μεταξύ των Ελλήνων πολιτών.

 

Επιπτώσεις της Κλιματικής Αλλαγής

Η Ελλάδα πλήττεται έντονα από την κλιματική αλλαγή, η οποία είναι εμφανής μέσα από την αλλαγή των καιρικών συνθηκών, την άνοδο της θερμοκρασίας και την αύξηση της συχνότητας των ακραίων καιρικών φαινομένων. Οι αλλαγές αυτές θέτουν σημαντικές προκλήσεις για το κοινωνικοοικονομικό και περιβαλλοντικό τοπίο της χώρας. Οι επιστήμονες-πολίτες μπαίνουν στο προσκήνιο για να συμβάλουν καθοριστικά στην παρακολούθηση και την έρευνα αυτών των επιπτώσεων. Συμμετέχοντας ενεργά στις προσπάθειες συλλογής δεδομένων που σχετίζονται με το κλίμα, παρέχουν ζωτικής σημασίας πληροφορίες για την ανάπτυξη στρατηγικών προσαρμογής. Οι στρατηγικές αυτές αποσκοπούν στον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας απέναντι στις μεταβαλλόμενες συνθήκες και στη μείωση των συναφών κινδύνων. Κατά τη διαδικασία αυτή, οι επιστήμονες-πολίτες όχι μόνο συμβάλλουν στην επιστημονική έρευνα, αλλά ταυτόχρονα υπογραμμίζουν τη δέσμευση της Ελλάδας για την αντιμετώπιση ενός από τα πιο κρίσιμα παγκόσμια ζητήματα.

 

Ποιότητα και Διαχείριση των Υδάτων

Η ποιότητα των υδάτων και η βιωσιμότητα αποτελούν πρωταρχικό μέλημα στην Ελλάδα, μια χώρα με εκτεταμένες ακτές, όμορφες λίμνες και ποτάμια. Καθώς αυτοί οι υδάτινοι πόροι έχουν ανυπολόγιστη αξία για την κληρονομιά του έθνους, τα επιστημονικά προγράμματα των πολιτών διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαφύλαξη της υγείας τους. Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλούν η ρύπανση, η εκροή θρεπτικών ουσιών και ο ευτροφισμός, ζητήματα τα οποία μπορούν να επηρεάσουν σοβαρά τα υδάτινα οικοσυστήματα. Αυτές οι πρωτοβουλίες επιστήμης των πολιτών εμπλέκουν τις τοπικές κοινότητες στη διεξοδική παρακολούθηση των υδάτινων σωμάτων της χώρας, εξασφαλίζοντας την προστασία και τη βιώσιμη διαχείρισή τους. Μέσω της ενεργού συλλογής δεδομένων, τα έργα αυτά παρέχουν πληροφορίες που είναι απαραίτητες για τον άμεσο εντοπισμό και την αντιμετώπιση προβλημάτων ποιότητας των υδάτων.

 

Αστικοποίηση και Χρήση του Εδάφους

Η Ελλάδα βρίσκεται στη μέση μιας ραγδαίας αστικοποίησης, με την ανάπτυξη των πόλεων να παρουσιάζει σύνθετες προκλήσεις. Η διαδικασία αυτή αναδεικνύει περίπλοκα ζητήματα που σχετίζονται με την ανάπτυξη και τη χρήση του εδάφους. Οι πρωτοβουλίες της επιστήμης των πολιτών έχουν επικεντρωθεί στην εξέταση των επιπτώσεων των κατασκευών στο τοπικό περιβάλλον, εστιάζοντας ιδιαίτερα στους αστικούς χώρους πρασίνου. Συλλέγοντας δεδομένα σχετικά με τη διαμόρφωση των τοπίων και το οικολογικό τους αποτύπωμα, τα έργα αυτά αποδίδουν πολύτιμες πληροφορίες που ενημερώνουν τους υπεύθυνους για τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη. Εν όψει των αναπτυσσόμενων πόλεων και του μεταβαλλόμενου αστικού περιβάλλοντος, οι γνώσεις που παράγονται μέσω της επιστήμης των πολιτών συμβάλλουν καθοριστικά στη διασφάλιση μιας αρμονικής ισορροπίας μεταξύ της αστικής επέκτασης και της διατήρησης του περιβάλλοντος.

Η αυστηρή δέσμευση της Ελλάδας στην επιστήμη των πολιτών αναδεικνύει την αποφασιστικότητα της χώρας να αντιμετωπίσει αυτές τις επιτακτικές περιβαλλοντικές προκλήσεις. Με την προώθηση μιας κουλτούρας ενεργού συμμετοχής του κοινού στην επιστημονική έρευνα, η Ελλάδα αποτελεί παράδειγμα υπευθυνότητας στη διαχείριση του περιβάλλοντος και της φυσικής κληρονομιάς της.

 

 

Έργα Επιστήμης Πολιτών στην Ελλάδα

Εθνικό Δίκτυο Παρατηρητών Άγριας Ζωής (paratiro.gr)

Πρόκειται για ένα έργο που έχει αφιερωθεί στην παρατήρηση της άγριας ζωής, με τους πολίτες να συμβάλλουν ενεργά στη γνώση και τη διατήρηση της πλούσιας βιοποικιλότητας της Ελλάδας Οι συμμετέχοντες/ουσες σε αυτή την πρωτοβουλία συλλέγουν τακτικά δεδομένα για διάφορα είδη ζώων που βρίσκονται σε όλη τη χώρα, από τα μεγαλοπρεπή πουλιά που πετούν στον ουρανό μέχρι τα κρυμμένα πλάσματα στα καταπράσινα δάση της Ελλάδας. Αυτά τα πολύτιμα δεδομένα χρησιμεύουν τόσο στην επιστημονική έρευνα όσο και στις προσπάθειες διατήρησης, διασφαλίζοντας ότι αυτά τα είδη και οι οικότοποί τους προστατεύονται και διατηρούνται για τις μελλοντικές γενιές. Για να μάθετε περισσότερα, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα paratiro.gr.

 

Is it alien to you… share it!

Το έργο αυτό εμπλέκει ενεργά τους πολίτες στην παρακολούθηση και αναφορά των χωροκατακτητικών ξενικών ειδών (invasive alien species). Με τον τρόπο αυτό, υποστηρίζει τη διατήρηση των ντόπιων οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας. Τα δεδομένα που συλλέγονται από τους/τις συμμετέχοντες/ουσες διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στον εντοπισμό και τον μετριασμό των επιπτώσεων των χωροκατακτητικών ειδών στα μοναδικά φυσικά τοπία της Ελλάδας. Με την ανταλλαγή παρατηρήσεων και γνώσεων, οι εθελοντές/ριες συμβάλλουν στην πρόληψη περαιτέρω διαταραχών της ευαίσθητης ισορροπίας της ντόπιας χλωρίδας και πανίδας. Για να μάθετε περισσότερα, επισκεφθείτε τον ιστότοπο του έργου.

 

FLogA & CITISENS

Αυτά τα καινοτόμα έργα εμπλέκουν τους πολίτες στην παρακολούθηση του αστικού περιβάλλοντος και στη χαρτογράφηση των πράσινων υποδομών. Συμμετέχοντας στα προγράμματα FLogA και CITISENS, οι εθελοντές/ριες διαδραματίζουν άμεσο ρόλο στη βελτίωση της ποιότητας της αστικής ζωής στην Ελλάδα. Συλλέγουν δεδομένα σχετικά με διάφορες πτυχές της αστικής ζωής, από τους χώρους πρασίνου έως την ποιότητα του αέρα, τα οποία παρέχουν πληροφορίες στους πολεοδόμους και στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής για τη δημιουργία πιο βιώσιμων πόλεων. Για να μάθετε περισσότερα για τα έργα, επισκεφθείτε τον ιστότοπο του FLogA.

 

Eco-Navigation

Ένα καινοτόμο έργο που επικεντρώνεται στην προώθηση φιλικών προς το περιβάλλον πρακτικών ναυσιπλοΐας και ναυτιλίας. Η πρωτοβουλία αυτή εμπλέκει ενεργά τους πολίτες σε δραστηριότητες που αποσκοπούν στην ενίσχυση της περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης. Μέσα από εκπαιδευτικά προγράμματα και πρακτικές εμπειρίες, οι συμμετέχοντες/ουσες μαθαίνουν για τις βιώσιμες ναυτιλιακές πρακτικές και αποκτούν τις γνώσεις και τις δεξιότητες που απαιτούνται για την προστασία των παράκτιων και θαλάσσιων οικοσυστημάτων της Ελλάδας. Καλλιεργώντας ένα βαθύτερο αίσθημα ευθύνης για το περιβάλλον, το Eco-Navigation διασφαλίζει ότι οι θάλασσες και οι ακτές της Ελλάδας θα παραμείνουν ανέγγιχτες για τις μελλοντικές γενιές. Για να μάθετε περισσότερα, επισκεφθείτε τον ιστότοπο του έργου.

 

SEISMO-Lab

Ένα φιλόδοξο έργο που εμπλέκει ενεργά τους πολίτες στην παρακολούθηση και την έρευνα της σεισμικής δραστηριότητας. Οι συμμετέχοντες/ουσες συμβάλλουν στην έρευνα για τους σεισμούς και στις προσπάθειες μετριασμού των κινδύνων, συλλέγοντας πολύτιμα δεδομένα για τη σεισμολογική δραστηριότητα. Τα δεδομένα αυτά διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην κατανόηση και την προετοιμασία για τους σεισμούς σε μια περιοχή γνωστή για τη γεωλογική της δραστηριότητα. Με τη συμμετοχή τους, οι εθελοντές/ριες όχι μόνο συμβάλλουν στην επιστημονική γνώση αλλά και ενδυναμώνουν την Ελλάδα ώστε να είναι καλύτερα προετοιμασμένη για σεισμούς. Για να μάθετε περισσότερα για το SEISMO-Lab, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα της πρωτοβουλίας.

Αυτά τα έργα επιστήμης των πολιτών αποτελούν απόδειξη της αυξανόμενης εμπλοκής της Ελλάδας στην επιστημονική συμμετοχή του κοινού. Εκπροσωπούν τη δέσμευση του έθνους στην αντιμετώπιση μιας πληθώρας επιτακτικών περιβαλλοντικών προκλήσεων, ενώ παράλληλα καλλιεργούν στους πολίτες ένα βαθύτερο αίσθημα ευθύνης για το περιβάλλον.

 

 

Αποτελέσματα της Έρευνας Πεδίου

Η κοινοπραξία των εταίρων του έργου GEA διεξήγαγε μια εκτεταμένη έρευνα για την επιστήμη των πολιτών στην Ελλάδα, με στόχο να κατανοήσει την κατάσταση της περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης των Ελλήνων ενηλίκων. Η έρευνα αυτή, που αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο του ευρύτερου έργου GEA, περιλάμβανε πολλούς/ές συμμετέχοντες/ουσες, συμπεριλαμβανομένων (μειονεκτούντων) ενηλίκων, εκπαιδευτών/τριών ενηλίκων και εμπειρογνωμόνων στην επιστήμη των πολιτών και την περιβαλλοντική δράση. Μέσω ερευνών, εργαστηρίων και συνεντεύξεων, η κοινοπραξία προσπάθησε να αποκαλύψει τις αντιλήψεις για την επιστήμη των πολιτών και τις δυνατότητές της να αυξήσει την περιβαλλοντική συνείδηση των Ελλήνων ενηλίκων.

 

Χαμηλή ευαισθητοποίηση για την επιστήμη των πολιτών

Κανείς/μία από τους/τις συμμετέχοντες/ουσες δεν γνώριζε τι είναι η επιστήμη των πολιτών. Ο όρος «επιστήμη των πολιτών» ήταν σε μεγάλο βαθμό άγνωστος στην πλειοψηφία των Ελλήνων πολιτών, καθώς κανείς/μία από τους/τις συμμετέχοντες/ουσες δεν γνώριζε εκ των προτέρων την έννοια αυτή. Ήταν ένας καινούργιος όρος για τους/τις συμμετέχοντες/ουσες, αναδεικνύοντας το σημαντικό κενό στην κατανόηση και αναγνώριση της επιστήμης των πολιτών στην Ελλάδα.

Συσχέτιση των Περιβαλλοντικών Προκλήσεων με τις Κοινωνικές Διαστάσεις

Η έρευνα αποκάλυψε μια ισχυρή σύνδεση μεταξύ των περιβαλλοντικών προκλήσεων και των κοινωνικών διαστάσεών τους. Το πιο επιτακτικό περιβαλλοντικό ζήτημα που τονίστηκε από τους/τις συμμετέχοντες/ουσες ήταν οι πυρκαγιές, μια επαναλαμβανόμενη κρίση στην Ελλάδα. Οι πυρκαγιές αυτές δεν προκαλούν μόνο οικολογικές ζημιές, αλλά και σοβαρές κοινωνικές συνέπειες, όπως απώλεια ανθρώπινων ζωών, περιουσιών και υποδομών. Οι περιβαλλοντικές ανησυχίες συνδέθηκαν στενά με κοινωνικές πτυχές όπως η αστικοποίηση, ο τουρισμός και ο αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής στην καθημερινή ζωή.

 

Κύριες Περιβαλλοντικές Ανησυχίες

Η έρευνα πεδίου εντόπισε διάφορες περιβαλλοντικές ανησυχίες στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένων των πυρκαγιών (ιδιαίτερα των εκτεταμένων πυρκαγιών που πλήττουν τη χώρα), των επιπτώσεων των πυρκαγιών στη βιοποικιλότητα και τη ζωή των ζώων, της τουριστικής έξαρσης, των προβλημάτων του αστικού τοπίου (έλλειψη δέντρων, υπερβολικά σκουπίδια), της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, της λειψυδρίας και της μόλυνσης του νερού, καθώς και των ανησυχιών που σχετίζονται με τους σεισμούς. Οι καταστροφικές πυρκαγιές κυριάρχησαν στις συζητήσεις και προκάλεσαν φόβο και απογοήτευση λόγω της συχνότητάς τους και των καταστροφικών συνεπειών τους.

Τοπικές Περιβαλλοντικές Πρωτοβουλίες

Ενώ η πλειοψηφία των συμμετεχόντων/ουσών ανέφερε περιορισμένη συμμετοχή σε τοπικές περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες, ένα σημαντικό μέρος αναγνώρισε τη σημασία των πρωτοβουλιών αυτών. Υπήρχε μια γενική έλλειψη εμπιστοσύνης στα θεσμικά όργανα και έλλειψη διαφάνειας στις δράσεις των οργανισμών αυτών. Παρά τον σκεπτικισμό αυτό, οι δυνατότητες των τοπικών πρωτοβουλιών από κάτω προς τα πάνω (bottom-up) με τη συμμετοχή της κοινότητας αναγνωρίστηκαν ως μια πολλά υποσχόμενη λύση για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών ζητημάτων.

 

Περιβαλλοντική Εκπαίδευση Ενηλίκων

Οι συμμετέχοντες/ουσες έδειξαν έντονο ενδιαφέρον για την περιβαλλοντική εκπαίδευση, καθώς αναγνώρισαν τη σημασία της απόκτησης γνώσεων και δεξιοτήτων για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προκλήσεων. Η ανάγκη για εκπαίδευση περιλάμβανε πρακτικά θέματα όπως η διαχείριση των αποβλήτων και ο μετριασμός της κλιματικής αλλαγής, καθώς και θεωρητικά θέματα σχετικά με την κλιματική αλλαγή και την προστασία του περιβάλλοντος. Οι εκπαιδευτές/τριες ενηλίκων τόνισαν τη σημασία των ευέλικτων, βασισμένων στις ανάγκες των ατόμων και βιωματικών ευκαιριών μάθησης.

 

Συμμετοχή σε Προγράμματα Επιστήμης Πολιτών

Η έρευνα έδειξε χαμηλή ευαισθητοποίηση για την επιστήμη των πολιτών στην Ελλάδα. Παρά την έλλειψη εξοικείωσης, οι συμμετέχοντες/ουσες έδειξαν ενδιαφέρον για την έννοια. Οι ομάδες εστίασης υπογράμμισαν την ανάγκη να εμπλέκονται ενεργά οι τοπικές κοινότητες σε όλα τα στάδια των έργων επιστήμης των πολιτών, δίνοντας έμφαση στην επικοινωνία και την προβολή των αποτελεσμάτων για τη διατήρηση της δέσμευσης. Η κατάρτιση κρίθηκε απαραίτητη για την αποτελεσματική συμβολή των πολιτών.

 

Πληροφορίες

Η ελληνική έρευνα πεδίου αναδεικνύει την επείγουσα ανάγκη ενίσχυσης της περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης και δράσης, ιδίως όσον αφορά την αντιμετώπιση των επαναλαμβανόμενων πυρκαγιών και των πολύπλευρων κοινωνικών συνεπειών τους. Η εμπιστοσύνη και η διαφάνεια σε τοπικές πρωτοβουλίες και θεσμούς είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχή περιβαλλοντική δέσμευση. Το ενδιαφέρον των συμμετεχόντων/ουσώμ για την περιβαλλοντική εκπαίδευση αναδεικνύει μια ευκαιρία για προσαρμοσμένα, ευέλικτα προγράμματα. Οι δυνατότητες της επιστήμης των πολιτών στην Ελλάδα παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ανεκμετάλλευτες, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για αυξημένη ευαισθητοποίηση, κατάρτιση και συμμετοχή της κοινότητας για την αντιμετώπιση επιτακτικών περιβαλλοντικών προκλήσεων.

 

 

Συμπεράσματα

Η ελληνική έρευνα παρείχε πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση της περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης και της συμμετοχής στην επιστήμη των πολιτών στη χώρα, με έμφαση στην ανάπτυξη ενός διαδικτυακού μαθήματος που στοχεύει στην ενίσχυση της οικολογικής συνείδησης των ενηλίκων. Η έρευνα υπογραμμίζει την έλλειψη εξοικείωσης με την επιστήμη των πολιτών στην Ελλάδα, τονίζοντας την κρίσιμη ανάγκη για πιο ισχυρές εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες και προσπάθειες προβολής.

Για τη δημιουργία ενός αποτελεσματικού διαδικτυακού μαθήματος, είναι απαραίτητο να αντιμετωπιστούν οι συγκεκριμένες περιβαλλοντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ενήλικες και η περιβαλλοντική εκπαίδευση να γίνει πιο προσιτή. Οι παρατηρήσεις αυτές αναδεικνύουν την αναγκαιότητα ευέλικτων προγραμμάτων που να ανταποκρίνονται στους χρονικούς περιορισμούς των ενηλίκων λόγω προσωπικών και επαγγελματικών υποχρεώσεων. Οι αποτελεσματικές εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες θα πρέπει να ενσωματώνουν δια ζώσης στοιχεία, πρακτικές δραστηριότητες και αλληλεπιδράσεις με πρότυπα που εφαρμόζουν τον βιώσιμο τρόπο ζωής.

Ενώ η έρευνα αποκαλύπτει την ύπαρξη αρκετών τοπικών περιβαλλοντικών πρωτοβουλιών στην Ελλάδα, στρέφει επίσης την προσοχή στην αδιαφορία των ενηλίκων για περιβαλλοντικά θέματα, τα οποία συχνά θεωρούνται θέματα που αφορούν κυρίως τις νεότερες γενιές. Για να γεφυρωθεί αυτό το χάσμα μεταξύ των γενεών και να εμπλακούν οι ενήλικες πιο ενεργά στην περιβαλλοντική βιωσιμότητα, η αποτελεσματική επικοινωνία και οι αυτοσυντηρούμενες κοινότητες είναι ζωτικής σημασίας. Η επιτυχία αυτών των πρωτοβουλιών εξαρτάται από τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα, τη δικτύωση και τη συμμετοχή των ενηλίκων στην περιβαλλοντική διατήρηση.

Συνοψίζοντας, η έρευνα στην Ελλάδα έθεσε τα θεμέλια για την ανάπτυξη ενός διαδικτυακού μαθήματος προσαρμοσμένου στις ανάγκες των ενηλίκων. Αντιμετωπίζοντας τις προκλήσεις που εντοπίστηκαν και αξιοποιώντας τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται, η Ελλάδα μπορεί να σημειώσει σημαντική πρόοδο στην ενίσχυση του περιβαλλοντικού αλφαβητισμού και στην ενθάρρυνση της οικολογικής συνείδησης του ενήλικου πληθυσμού της. Τα ευρήματα αυτά αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των γενικών στόχων του έργου GEA, το οποίο αποσκοπεί στην ενδυνάμωση των ενηλίκων ώστε να γίνουν περιβαλλοντικά υπεύθυνοι πολίτες στις κοινότητές τους.